Logo van JTravel.nl
Search
Close this search box.

Bronkhorst

Het stadje Bronkhorst aan de rivier de IJssel is officieel het kleinste stadje van Nederland, want het heeft stadsrechten. Ik bracht een bezoek aan dit leuke stad en logeerde een nacht in Herberg de Gouden Leeuw.

Inhoudsopgave

Bronkhorst

Bronkhorst maakt deel uit van de gemeente Bronckhorst (met een c er tussen, heel verwarrend). De gemeente Bronckhorst telt ongeveer 37.000 inwoners. Zij wonen verspreid over 44 dorpen en kernen. De bekendste plaatsen in de gemeente zijn Hengelo, Hummelo, Steenderen, Vorden en Zelhem.

Het stadje Bronkhorst telt slechts 170 inwoners en heeft in 1482 stadsrechten gekregen, vandaar dat het stad genoemd wordt. Bronkhorst is officieel het kleinste stadje van Nederland, want het heeft stadsrechten. Qua grootte en uitstraling is Bronkhorst een dorp met een handjevol huizen. Bronkhorst heeft 37 rijksmonumenten en 13 gemeentelijke monumenten, zoals vakwerkboerderijen, een beltmolen, een potterbakkerij, een papierschepperij en de Joodse begraafplaats.

Bronkhorst was een agrarische gemeenschap. De huizen in Bronkhorst zijn van het type stadsboerderijen. De gebouwen in het stadje zijn aan het eind van de vorige eeuw gerestaureerd. Dit gebeurde onder supervisie van Monumentenzorg. Nieuwbouw zult u in Bronkhorst niet aantreffen.
Bronkhorst leeft nu van het toerisme.

Bronkhorst is bereikbaar met een pontje vanuit Brummen. Bronkhorst is een druk fietsknooppunt.

Een aantal boerderijen is verbouwd tot horecagelegenheid.

Ligging

Het stadje Bronkhorst ligt aan de rivier de IJssel in de Gelderse Achterhoek. Bronkhorst ligt in de uiterwaarden van de IJssel

Geschiedenis

Bronkhorst is ongeveer in het jaar 1000 ontstaan als een boerennederzetting bij het kasteel. Dit kasteel was het stamslot van de Heren van Bronckhorst. De Heren van Bronckhorst was één van de belangrijkste families in de provincie Gelderland. Het kasteel staat er niet meer. Alleen de heuvel is bewaard gebleven. Een paar resten van het kasteel zijn nog te zien. Oorspronkelijk was het kasteel een motteburcht uit de 10e eeuw. Dit is een eenvoudige, houten vesting op een kunstmatige heuvel. Het kasteel werd in 1828 gesloopt. In 1904 werd het landhuis dat op de restanten werd gebouwd ook weer afgebroken. Op de heuvel is een waterput het enigste wat nog herinnert aan de kasteel. Kasteelheuvel Bronkhorst is nu een rijksmonument.

In 1482 kreeg Bronkhorst stadsrechten.

Bronkhorst heeft door een grote brand 1633 alle middeleeuwse huizen verloren. Alleen een klein stukje stadsgracht en de kapel uit 1344 zijn deels bewaard gebleven. Na deze alles verwoestende brand is de Hervormde Kerk herbouwd. Ook is na de brand het Hooge Huys gebouwd op de oude stadsmuur. Dit was het ontvangsthuis van de Heren van Bronkhorst.

Bronkhorst heeft nog een origineel stratenplan. Daardoor heeft het stadje een zeer authentieke sfeer.

Bezienswaardigheden

Bronkhorst vormt met zijn oude boerderijhuisjes, de smalle keistraatjes en enkele bezienswaardigheden een prachtig, sfeervol stadje.

Rondom de kerk staan de ouderwetse huisjes en voormalig stadsboerderijen, opgetrokken uit baksteen met versierde gevels. Geen enkel exemplaar is gelijk en de meeste zijn erg fotogeniek. Veel huizen zijn ingericht als winkel, galerie/museum of horecagelegenheid.

Bronkhorst kent een paar leuke kleine specialistische winkeltjes, zoals een kaarsenmakerij, een edelstenenwinkel, een streekwinkel met streekproducten.

In Bronkhorst is één hotel gevestigd, Herberg de Gouden Leeuw. Daarnaast zijn er in het stadje drie eetgelegenheden met terras gevestigd, Herberg de Gouden Leeuw, het Wapen van Bronkhorst (allebei gevestigd in het centrum van Bronkhorst) en het Keukengemaal op de dijk (gevestigd net buiten Bronkhorst).

Kapel


Deze kapel werd in 1344 gebouwd. De kapel is gewijd aan Maria en Sint-Maarten. Na deze bouw werd de kapel nog twee keer gesticht, in 1345 en in 1360. Hierna raakte de kapel in verval. Bij de stadsbrand werd de kapel zwaar beschadigd. De kapel werd hersteld en raakte haar functie als gebedsruimte kwijt omdat het te weinig gebruikt werd. In 1843 werd het gebouw verbouwd tot schoolgebouw. Helaas gingen veel middeleeuwse elementen verloren. De kapel werd in de jaren zestig van de vorige eeuw gerestaureerd en zoveel mogelijk in oude stijl teruggebracht. De kerk is in gotische stijl gebouwd als zaalkerk met in de zijgevels en oostgevel spitsboogvensters. In het midden van de kerk staat een kleine dakruiter. Het orgel in een kabinetorgel uit ongeveer 1730. In de kapel hangen een aantal wapenschilden. Ze houden de herinnering levend aan de bewogen geschiedenis van Bronkhorst. De kapel doet dienst als Hervormde Kerk. Er worden ook exposities gehouden. De kapel is een rijksmonument.

De binnenkant van de kapel in Bronkhorst

't Hoge Huys

’t Hoge Huys of Ophemert dateert uit 1633. ’t Hoge Huys vindt u aan het einde van de Kapelstraat. U kunt het niet missen omdat het iets hoger ligt dan de andere huizen in het stadje. Dit is het voormalige ontvangsthuis van de Heren van Bronckhorst. Na de grote stadsbrand in 1633 is dit huis op de oude stadsmuurresten gebouwd. Dit was het woonhuis van Bernhard Buck, de rentmeester van Herman Otto I van Limburg Stirum. Hij was eigenaar van het kasteel. In 2000 werd het ’t Hoge Huys volledig gerestaureerd.

't Hoge Huys in Bronkhorst

Joodse begraafplaats

Op de Joodse begraafplaats in Bronkhorst werden joden begraven uit Brummen, Steenderen en natuurlijk uit Bronkhorst zelf. De oudste steen op dit kerkhof dateert uit 1859. Sinds 1963 staat deze joodse begraafplaats op de lijst van beschermde monumenten geplaatst. Het naastgelegen markante reinigingshuisje werd in 1980 door de gemeente gekocht en gerestaureerd.

De Joodse begraafplaats in Bronkhorst

Gemaal Grote Beek

Het gemaal dateert uit ongeveer 1950. Ook de aangrenzende dijk is van dat jaar. Het Kunstgemaal is nu het centrum voor hedendaagse kunst en vormgeving, maar was tot 2014 de beheerderswoning. In 2014 is het verbouwd en herbestemd. Een jaar later is in het gemaal een vispassage aangelegd. Hierdoor kunnen bijvoorbeeld baarzen, windes en kopvoorntjes vanuit de IJssel de Grote Beek optrekken.

Gemaal Grote Beek in Bronkhorst

Bronkhorster Molen

De Bronkhorster Molen bevindt zich net buiten Bronkhorst, in de richting van Steenderen. De houten standaardmolen werd in 1482 gebouw. Deze molen werd gebouwd door de Heren van Bronckhorst. Zij hadden tot 1795 het recht op gebruik van de wind. Uit archiefstukken blijkt dat de bewoners van Bronkhorst gedwongen werden hun graan hier te laten malen. De molen werd in 1844 door een brand verwoest. De huidige molen is later op dezelfde plaats herbouwd. Tot vlak na de Tweede Wereldoorlog deed de molen als maalwerktuig dienst. De molen werd in 1958 gerestaureerd. De Bronkhoster Molen is van het type ronde stenen beltmolen en had dus korenmolen als functie. De molen is op zaterdag van 10.00-17.00 uur (van maart t/m september) of van 10.00-15.30 uur (van oktober t/m februari) gratis te bezichtigen. De molen staat aan de Spaensweertweg 1 in Steenderen.

Bronkhorster Molen in Bronkhorst

Bewaar op Pinterest

Heb jij wel eens een bezoek gebracht aan het kleinste stadje van Nederland: Bronkhorst (in de Gelderse Achterhoek)? Wil je meer weten over Bronkhorst en wat ik hier gedaan heb, lees dan mijn website. Lees je mee? #bronkhorst #gelderland #achterhoek #nederland #jtravel #jtravelblog Heb jij wel eens een bezoek gebracht aan het kleinste stadje van Nederland: Bronkhorst (in de Gelderse Achterhoek)? Wil je meer weten over Bronkhorst en wat ik hier gedaan heb, lees dan mijn website. Lees je mee? #bronkhorst #gelderland #achterhoek #nederland #jtravel #jtravelblog

Over JTravel

Author picture

Welkom op de website van JTravel. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de website JTravel en ook achter JTravelBlog. Ik neem u mee mee op reis naar verre oorden en dichtbij met reisverslagen en informatie over bestemmingen en geef u reisinspiratie en handige reistips. Gaat u mee op pad?

Deel dit artikel

Handige links

voor het plannen van uw reis

Om u mijn reistips gratis te kunnen blijven geven, kunt u mij helpen. Ik werk samen met verschillende organisaties. Als u via één van de onderstaande links iets boekt of koopt, ontvang ik een klein percentage van uw aankoopbedrag. Ik kan deze website op deze manier in de lucht houden en de kosten die ik maak voor het maken van deze website dekken en u van de gratis informatie voorzien. Het boeken via één van deze links kost u niets extra’s. Het helpt mij om met dit kleine beetje geld u te voorzien van informatie. Voor ons beiden is het een win-win situatie: ik verwijs u door naar leuke en handige reisproducten en u helpt mij, JTravel, met uw aankoop. Bij voorbaat dank. Meer handige links vindt u in het artikel Links naar andere websites.

Dit artikel bevat affiliate links. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik u in het artikel Disclaimer. 

Vindt u mijn blogs leuk? Koop dan een kop koffie voor me door op de button hieronder te klikken en ik zorg ervoor dat u kunt blijven genieten van de reisverhalen en reistips op mijn websites. Buy me a coffee

Deel dit artikel

Jaquelien

Jaquelien

Welkom op de website van JTravel. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de website JTravel en ook achter JTravelBlog. Geboren en getogen in het hoge noorden van Nederland, voor mijn studie Toerisme verhuisd naar Breda en daarna vanwege werk verhuisd naar het westen van Nederland. Een plek waar ik tot op heden nog altijd woon.
Ik neem u mee mee op reis naar verre oorden en dichtbij met reisverslagen en informatie over bestemmingen en geef u reisinspiratie en handige reistips. Gaat u mee op pad?

Ook leuk om te lezen

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven