Logo van JTravel.nl
Search
Close this search box.

De Waal

Tijdens mijn 10-daagse vakantie in 2017 op Texel verbleef ik in Hotel Beatrix in De Koog. Ik huurde een fiets, waarmee ik vanuit De Koog het hele eiland verkende. In dit artikel vertel ik u alles over De Waal.

Inhoudsopgave

De Waal

 De Waal ligt op één van de keileemopduikingen.

Het dorp telt 440 inwoners. Het toerisme is hier beperkt.

In De Waal is een museum, kerk, galerie en restaurant.

De Waal is ondanks dat dit het kleinste dorp van Texel is een bezoek waard. In het dorp staan bijzondere huizen met bijzondere gevels. Deze huizen en de rust zijn typerend voor De Waal. De Waal heeft maar enkele straatjes. De vaak hoge stoepen hullen zich in het voorjaar en zomer in een kleurige bloemenpracht. De inwoners van De Waal zijn trots op hun dorp en laten dat graag zien. U kunt De Waal het best wandelend of met de fiets bezoeken. Aan het Hogereind staan een paar mooie boerderijen en oude woningen. Zij bepalen het straatbeeld van het dorp.

Ligging

De Waal is het kleinste dorp van Texel. De Waal ligt 3 kilometer ten noordoosten van Den Burg en 4 kilometer ten zuidwesten van Oosterend.

Geschiedenis

De Waal ontstond in de 12e eeuw. Vroeger lag het dorp zelfs aan zee. De Waal zijn naam aan een dijkdoorbraak die hier ooit plaatsvond. Er ontstond een gat op de plaats waar het water door de dijk spoelde. Hierin bleef het water achter. Dat werd een ‘waal’ genoemd. In 1436 werd de polder voor de eerste keer drooggemaakt. Voor die tijd kon de zee vrij tussen De Waal en het hoge land rond Den Burg stromen. Door middel van dammen zijn door de bewoners van de verschillende buurtschappen verbindingen tussen de hoger gelegen delen aangebracht. Eén van de eerste dammen is de Bomendiek, de zuidelijke toegangsweg tot De Waal.

Bezienswaardigheden in De Waal

De Waal heeft 14 rijksmonumenten en 13 gemeentelijke monumenten.

Plattegrond van De Waal

Cultuurhistorisch Museum Texel, nu Texels erfgoedmuseum Waelstee

Het Cultuurhistorisch Museum Texel is gevestigd aan het Hogereind, midden in De Waal. Dit museum is opgericht door vrijwilligers die de geschiedenis van agrarisch Texel voor het nageslacht wilden behouden. De tentoonstelling is gericht op het hele eilandleven van ongeveer honderd jaar geleden. Regelmatig vinden in het museum demonstraties van oude ambachten plaats. De collectie in de authentieke stolpboerderij geeft een veelzijdig beeld van het leven op Texel in het verleden. De centrale thema’s akkerbouw, weidebouw, bloembollenteelt of vervoer, worden ieder jaar op een andere manier gepresenteerd.

In het Cultuurhistorisch Museum Texel in De Waal

Hervormde kerk

Aan het begin van het Hogereind staat de hervormde kerk. De Waal had in de 11e eeuw een klein tufstenen kerkje. Deze kerk was hoogstwaarschijnlijk gewijd aan Bonifatius of Odulphus. Dit kerkje stond op een soort terp, een hoger gelegen stuk grond. Van dat kerkje is geen steen overgebleven. In 1528 ontwijdde Cornelis Jansen, de beelden van de Waalder kerk. Dit was een voorbode van de Hervorming. Hij gooide uit protest alle ramen van de kerk in. Deze zware overtreding kostte hem verbeurdverklaring van al zijn bezittingen en hij moest vluchten. In 1856 bestond de noordmuur nog hoofdzakelijk uit tufsteen. De kerk werd in dat jaar afgebroken en herbouwd in de stijl van toen. Gedurende de Russenoorlog en de opstand van de Georgiërs in 1945 werd de kerk in brand geschoten en brandde het volledig af. Alle voorwerpen zijn toen vernietigd. Bij het opruimen van het puin kwamen de uit zwerfkeien bestaande fundamenten van de middeleeuwse kerk tevoorschijn. De kerk werd in 1952 op dezelfde plaats als de oude kerk herbouwd.

De Hervormde kerk in De Waal

Sommeltjes

De Waal heeft iets met Sommeltjes. Vlakbij de hervormde kerk staat een beeld van de Sommeltjes. Dit is een oude legende op Texel. Deze aardmannetjes uit de Texelse volksverhalen zouden dansen in het maanlicht op de Sommeltjesberg. Het verhaal gaat dat als ze zich voor zonsopgang niet weer in de berg verscholen hadden, ze in steentjes zouden veranderen. De Sommeltjesberg was ooit een grafheuvel uit de Romeinse tijd bij De Waal. In 1777 werd deze grafheuvel afgegraven. De Sommeltjesweg langs het dorp herinnert nog aan deze heuvel. Het bekendste muziekfestival van Texel is naar de wezentjes vernoemd: Sommeltjespop. Dit festival vindt plaats op een grasland bij het dorp en biedt een podium aan bekende en minder bekende bands.

Bomendiek

De Bomendiek is de zuidelijke toegangsweg naar De Waal. Dit was ooit één van de eerste dammen. De bevolking legde deze dammen aan om de dorpen met elkaar te verbinden. Hier klotste ooit het water van de Waddenzee. De ‘Bomendiek’ is één van de oudste dijken van Texel.

De Bomendiek in De Waal
Eind oktober wordt elk jaar op het Hogereind, Langwaal en Vermaningspad een herfstmarkt georganiseerd. De markt duurt van 11.00-15.00 uur.

Natuurgebieden rond De Waal

Sommelpaadje

Het Sommelpaadje is een wandelpad bij De Waal. Dit paadje leidt u langs tuunwallen en schapenweides, over het oudste deel van Texel en door polder Waalenburg. Deze ‘dwarsdoorsteek’ over voornamelijk boerenland laat goed zien hoe het noordelijk deel van Texel is ingepolderd. Dit laaggelegen gebied met natte, botanische graslanden is een walhalla voor weidevogels zoals de grutto en scholekster. Bij de startpunten van de wandelroute staan op acht locaties delen van een prentenvoorstelling. Hier hangen tekenpapier en potloden die tijdens de route gebruikt worden. Door het papier over de twee pinnetjes te schuiven kunt u bij elke gevonden locatie een deel van de prent overkrassen met een potlood. Alle acht locaties vormen één voorstelling. (Ik heb het niet gezien, terwijl ik een deel van deze route gelopen/gefietst heb).

Langs het Sommelpaadje bij De Waal

Polder Waal en Burg

De Waal is gebouwd op een keileemopstuwing uit de ijstijd. De zee had hier voordat het gebied definitief was ingepolderd, vrij spel. Tot 1613 lag De Waal aan zee. Polder Waal en Burg is voor een groot deel in het bezit van Natuurmonumenten. Natuurmonumenten koopt landbouwgronden op, om er natuurgebied van te maken. Hier komen veel weidevogels voor en ’s winters kan er al snel worden geschaatst op de ondiepe watertjes. U kunt in deze polder mooie wandelingen maken.

Bekijk ook: Foto’s van De Waal

Meer lezen over Texel

Wilt u nog meer voorpret of u nog meer verdiepen in Texel? Dan kan ik u onderstaande reisgidsen aanraden:

Bewaar op Pinterest

De Waal is het kleinste dorp van Texel. Bezienswaardig is het Cultuurhistorisch Museum Texel in het centrum van het plaatsje. Leuk is ook om een wandeling in en rondom de Waal te maken. Meer informatie over De Waal lees je hier? Lees je mee? #dewaal #texel #waddeneiland #nederland #jtravel #jtravelblog

Over JTravel

Author picture

Welkom op de website van JTravel. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de website JTravel en ook achter JTravelBlog. Ik neem u mee mee op reis naar verre oorden en dichtbij met reisverslagen en informatie over bestemmingen en geef u reisinspiratie en handige reistips. Gaat u mee op pad?

Deel dit artikel

Handige links

voor het plannen van uw reis

Om u mijn reistips gratis te kunnen blijven geven, kunt u mij helpen. Ik werk samen met verschillende organisaties. Als u via één van de onderstaande links iets boekt of koopt, ontvang ik een klein percentage van uw aankoopbedrag. Ik kan deze website op deze manier in de lucht houden en de kosten die ik maak voor het maken van deze website dekken en u van de gratis informatie voorzien. Het boeken via één van deze links kost u niets extra’s. Het helpt mij om met dit kleine beetje geld u te voorzien van informatie. Voor ons beiden is het een win-win situatie: ik verwijs u door naar leuke en handige reisproducten en u helpt mij, JTravel, met uw aankoop. Bij voorbaat dank. Meer handige links vindt u in het artikel Links naar andere websites.

Dit artikel bevat affiliate links. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik u in het artikel Disclaimer. 

Vindt u mijn blogs leuk? Koop dan een kop koffie voor me door op de button hieronder te klikken en ik zorg ervoor dat u kunt blijven genieten van de reisverhalen en reistips op mijn websites. Buy me a coffee

Deel dit artikel

Jaquelien

Jaquelien

Welkom op de website van JTravel. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de website JTravel en ook achter JTravelBlog. Geboren en getogen in het hoge noorden van Nederland, voor mijn studie Toerisme verhuisd naar Breda en daarna vanwege werk verhuisd naar het westen van Nederland. Een plek waar ik tot op heden nog altijd woon.
Ik neem u mee mee op reis naar verre oorden en dichtbij met reisverslagen en informatie over bestemmingen en geef u reisinspiratie en handige reistips. Gaat u mee op pad?

Ook leuk om te lezen

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven