In dit artikel beschrijf ik mijn wandeling in havenstad Amsterdam rond het IJ. Deze Amsterdamse havenwandeling loopt door transitiegebieden langs de noord- en oostoevers van het IJ. Deze gebieden zijn voormalige haven- en industriegebieden die een alternatieve functie hebben gekregen of inmiddels zijn getransformeerd in gewilde woonwijken waar nog steeds volop gebouwd wordt.

Deze wandelroute staat in de Wandelgids 'Wandelen in havensteden' en op de website van op de website van Wandelzoekpagina. Wandelt u mee door havenstad Amsterdam?

Deze wandeling in havenstad Amsterdam is een nostalgische route langs de plekken waar in het verleden een paar van de beroemdste bedrijven van Nederland gevestigd waren, zoals de NDSM, ADM, KNSM en Stork tot Werkspoor, Shell, VOC en de Koninklijke Marine. Nu wordt hier volop gebouw en ontstaat er een heel nieuwe stad.

Vanaf Amsterdam Centraal Station neemt u de pont naar de voormalige NDSM-werf in Amsterdam-Noord en loopt via het gebied rond het oude Tolhuis met het Eye Filmmuseum, THIS IS HOLLAND en de Amsterdam Lookout naar het Hamerkwartier, waar ook nog veel industrieel erfgoed te zien is. Met de gratis pont steekt u over naar het Oostelijk Havengebied en via de Oostelijke eilanden en het voormalige Marineterrein en langs het Scheepvaartmuseum en het NEMO Science Museum loopt u terug naar Amsterdam Centraal Station. Een wandeling tussen het verleden en heden, waarbij u kennis maakt met een historisch havengebied dat zich transformeert in een modern woon- en werkgebied, met behoud van historische bedrijfscomplexen in een nieuwe functie. 

 

Mijn wandeling door havenstad Amsterdam

Deze wandeling door havenstad Amsterdam begint bij de pont achter het centraal Station van Amsterdam. U moet goed opletten dat u de pont naar de NDSM-werf op Noord neemt. In 7 minuten staat u aan de overkant.

Vanaf de aanlegsteiger loopt u via Werfstraat en Werfkade naar het voormalige kraanspoor, dat omgebouwd is tot kantoorgebouw. Het pand is gebouwd op het betonnen fundament van een kraanspoor uit 1950. Het gebouw lijkt te zweven boven het IJ. Aan het 270 meter lange kraanspoor bouwde de NDSM de mammoettankers af.

 

NDSM

Via de NDSM-straat loopt u naar de hoek met de Ms. van Riemsdijkweg. Aan de kant van de parkeerplaats zijn een paar mooie street art werken te zien. Op de hoek moet u omhoog kijken, daar hangt het iconische portret van Anne Frank met de naam 'Let me be myself' van Eduardo Kobra. Ik heb dit werk al vaker gezien tijdens de Instameet 24H Noord en mijn wandeling in Amsterdam-Noord.

 

Direct ernaast is in een oude loods het Straat Museum gevestigd. U loopt via het centrale plein. Hier staat een loods die u kunt bezoeken. U kunt hier vrij rondlopen en de constructie van het pand bekijken. In de hal staat nog een grote plaatwals.

 

Het terrein van het Nederlandsche Dok en Scheepsbouw Maatschappij (NDSM) was vroeger een scheepsbouwterrein. De werf was ooit de grootste scheepswerf ter wereld maar in de jaren 80 van de vorige eeuw ging de werf failliet. Alle gebouwen kwamen leeg te staan en het gebied verloederde. De leegstaande gebouwen werden gekraakt. Nu is het een geweldige plek om te bezoeken. Er is zoveel te zien op deze voormalige scheepswerf. Het is nu een plaats waar allerlei bedrijfjes zijn gevestigd. Het industriële karakter wordt behouden. Buiten is veel street art te zien. De helling met de scheepskraan is in gebruik als hotel: Kraanhotel Faralda. De scheepsheling is in 1920 aangelegd. Onder het hoge deel laten de machinekamers. De kraan is de enige van de vele kranen die is blijven staan.

 

Asterdorp

Na uw bezoek aan de NDSM-werf loopt u over een brug naar de Papaverweg. Hier is niets te beleven, aan beide kanten wordt druk gebouwd. De Papaverweg is karakteristiek voor de overgangsfase van Noord: braakliggend terrein, nieuwbouw en nog een enkel oud bedrijfspand. Bijna op de hoek met de Ridderspoorweg zijn links Van Dijk & Ko, Neef Louis en horecagelegenheid Waargenoegen gevestigd. Beide winkels zijn een paradijs voor mensen die van vintage meubels en accessoires houden.

Op de hoek met de Ridderspoorweg slaat u rechtsaf en steekt de brug over. Aan de linkerkant liggen een paar drijvende villa's in het voormalige Van Hasseltkanaal. U komt uit op de Distelweg, hier slaat u linksaf en direct weer schuin rechtsaf. Dit is de Asterweg. Na ongeveer 150 meter slaat u linksaf de Asterdwarsweg in. Huisnummer 10 is een wit gebouw. Dit was vroeger het poortgebouw van Asterdorp. Asterdorp was een een wijk voor asociale gezinnen, een woonschool. Asterdorp was toen ommuurd. Alleen via deze poort kon men de wijk verlaten. Het gebouw is nu een kantoorpand.

 

Via de Asterweg loopt u naar de Grasweg. De Grasweg komt uit bij het nieuwe Shell Technology Centre.

 

Rondom het IJ

U loopt door tot het IJ en loopt langs het water langs de Amsterdam Lookout, het Eye Filmmuseum uit 2012 en THIS IS HOLLAND.

 

Na het bruggetje komt u uit bij de veerpont Buiksloterweg die hier aankomt. U slaat hier linksaf de Buiksloterweg op en loopt langs het water en het kunstwerk met vier voetballende bronzen beelden en daarachter een frietkraam. In het Tolhuis werd aan het begin van de Trekvaart/nu het Noordhollands Kanaal, door Amsterdam tol geheven en er was een kleine herberg. De voorkant van het huidige Tolhuis dateert uit 1859 net als de Tolhuistuin. U kunt een korte wandeling door de tuin maken. Het hek van de tuin is tot 17.30 uur geopend. De Tolhuistuin werd later bij het Shell-complex getrokken. Nu hebben zowel de tuin als het Tolhuis een horecafunctie.

Het witte houten huis op de hoek was een oude politiepost.

U loopt langs het water tot aan de Willem I-sluis. Via de sluis over het Noordhollands Kanaal steekt u het kanaal over. De sluis is alleen voor voetgangers toegankelijk. Andere vervoermiddelen moeten een stukje doorrijden. Fietsers kunnen, mits ze afstappen, wel via de sluis naar overkant. Het Noordhollands Kanaal loopt van Den Helder naar het IJ in Amsterdam. Het graven was in 1824 voltooid. Deels was dit een verbreding van de trekvaart uit de 17e eeuw. Het kanaal moest een alternatief zijn voor de route via de Zuiderzee. Na de opening van het Noordzeekanaal in1876 was de toekomst van Amsterdam als zeehaven gered.

 

IJplein

Vanaf de sluis loopt u rechtdoor, naar links en rechts om om een haventje met woonboten. U komt uit op de Meeuwenlaan. Links is een mooi stukje street art te bewonderen. U slaat rechtsaf tot aan het water waar bij Pontplein de pont naar de overkant aanlegt. Dit is het IJplein. In dit deel van Amsterdam werden vanaf 1978 veel sociale woningen gebouwd.

Vanaf het Pontplein loopt u via het voetpad langs het water langs een oranje horeca-gebouw aan het water (Sexyland World). Links is een mooi initiatief: Voedseltuin IJplein. U blijft de weg langs het water volgen. U komt na een poort uit op Het Dok, een plein met het ADM-monument. Dit monument staat hier ter ere van de scheepswerf. Dit karakteristiek deel van de wijk is sinds 2020 een beschermd stadsgezicht.

 

Hamerkwartier

Via een poort komt u uit bij een jachthaven. U loopt om de jachthaven heen, langs een winkelcentrum en loop aan de andere kant van de jachthaven om het Holiday Inn Express Amsterdam. Dit is het Hamerkwartier met rechts de Kromhouthal. Deze wijk was vroeger het domein van de metaalindustrie, de machinefabrieken, een gasfabriek en andere bedrijven. Het Hamerkanaal heeft een aantal insteekhavens. Het kanaal is rond 1980 gedempt. De oorspronkelijke bedrijven zijn vertrokken. In de hallen en loodsen zijn nu horecagelegenheden en kleine bedrijven gevestigd.

 

Via het Gedempt Hamerkanaal loopt u door tot aan het kruispunt met ronde tank. U slaat hier rechtsaf de Aambeeldstraat in en loopt langs de kop van de Ponthaven, waar de Amsterdamse pontveren liggen. U loopt langs een portiershokje het voormalige bedrijventerrein op en loopt door tot het IJ. U loopt langs een aantal loodsen waarin nu horeca is gevestigd over een paar Stelconplaten langs een cluster alternatieve strandtenten waar niets te doen is. U komt uit bij op het terrein met een stadsboerderij, de VerbroederIJ, een geweldige plek.

 

Onderweg zie ik plekken die ik tijdens de Instameet 24H Noord bezocht heb, Oedipus Brewing en HoogtIJ. U neemt hier de veerpont. Deze veerpont naar het Azartplein/Zamenhofstraat en het Oostelijk havengebied gaat om de 20 minuten.

 

Oostelijk Havengebied

Na een tocht met de veerpont van 7 minuten bent u in het Oostelijk Havengebied. Vanaf de steiger slaat u links af en loopt over de Surinamekade langs het water en langs de Figee-kraan.

Het Oostelijk Havengebied is sinds 2000 enorm veranderd. Het was een werkterrein, maar een gewilde woonwijk. Links van de steiger ligt het voormalige KNSM-terrein (KNSM = Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij). Dit bedrijf bestond tot 1981. Een bekend bedrijf dat hier gevestigd is, is Loods6. Het gebouw waar zij zijn gevestigd was een passagiersterminal.

Net voorbij de kraan slaat u rechtsaf langs een woontoren en steekt de KNSM-laan over. Voor u ziet u een gebouw op poten. Dit gebouw uit 1960 was de bedrijfskantine van de KNSM.

Via het Levantplein en de Levantkade die langs het water loopt, komt u uit bij de Verbindingsdam. Dit is de oude spoor- en wegverbinding naar het KNSM-eiland en Java-eiland, met links de Ertshaven en rechts de IJ-haven). Via de lange brug over het IJ loopt u naar de andere kant van het water.

 

U loopt langs het water om de winkels van het winkelcentrum Brazilië heen. Hier steekt u het pleintje over. U staat recht tegenover het Lloyd Hotel. Het Lloyd hotel is in 1921 opgeleverd als landverhuizershotel door scheepsvaartmaatschappij Koninklijke Hollandse Lloyd. De landverhuizers waren veelal Joodse vluchtelingen uit Midden- en Oost-Europa. Ze werden hier ontluisd en medisch gecontroleerd voor ze ingescheept werden naar Amerika. Na de oorlog was het gebouw jarenlang een gevangenis. Sinds 2004 is het weer een hotel.

U loopt tussen twee woontorens door en steekt het Rietlandpark over. Hier lag tot in de jaren 1990 nog het uitgestrekte rangeerterrein De Rietlanden, waar alle havensporen samenkwamen. Bij de tramhalte steekt u de drukke weg over en loopt onder het spoorwegviaduct door.

 

Oostelijke eilanden

Via de Czaar Peterstraat, de Lijndenstraat, de Rumphiusstraat, Isaac Titsinghkade, Jacob Bontiusplaats en de Oostenburgermiddenstraat loopt u tot de ophaalbrug. Dit is Oostenburg, op de Oostelijke eilanden. Ook hier wordt weer druk gebouwd en verbouwd aan mooie industriële gebouwen. Links van de ophaalbrug staat het voormalige VOC-magazijn uit 1663. Nu zijn het appartementen. Het is de helft van het oorspronkelijke pakhuis, de andere helft is in 1822 ingestort. Rechts staan de fabriekshallen van het voormalige Van Gendt.

Na de brug komt u uit op een binnenplein en het Touwbaanpark, een plantsoen en een volgende ophaalbrug. U loopt hier rechtdoor de Poolstraat uit en slaat linksaf de Kleine Wittenburgerstraat in. Voor u ligt de Oosterkerk. U loopt de Wittenburgergracht af tot aan een druk kruispunt.

 

Marineterrein

Voor u ligt het Scheepvaartmuseum dat gevestigd is in het voormalige 's Lands Zeemagazijn. Via de monumentale poort betreedt u het Marine-terrein. Dit terrein was vroeger veel groter. Een deel moest al in de jaren zestig van de vorige eeuw worden opgeofferd voor de bouw van de IJ-tunnel. Ook werden hier toen nieuwe gebouwen gebouwd. In 2015 kwam de helft van het terrein vrij voor andere functies en sindsdien is het terrein, dat parkachtig aandoet, open voor het publiek.

 

U loopt langs gebouw 006 tot aan een klein havenbekken. Gebouw 006 is de voormalige officiersmess, nu is het Pension Homeland. U loopt langs het water en een paar gebouwen uit de jaren '60, gebouw 024 is 19e eeuws, naar de voet/fietsbrug langs het NEMO Science Museum.

 

Terug bij Amsterdam Centraal Station

Via de fiets/voetbrug komt u uit op het stationseiland. U loopt onder het spoor door richting het IJ en langs het IJ loopt u terug naar uw vertrekpunt, Amsterdam Centraal Station.

Vanaf Amsterdam Centraal Station reist u terug naar huis.

 

Amsterdam-Noord

Amsterdam-Noord is het deel Amsterdam dat ten noorden van het IJ ligt. Amsterdam-Noord bestond eerst alleen uit het schiereilandje de Volewijck. In 1660 werd  begonnen met het graven van de Buikslotertrekvaart, vanaf het IJ noordwaarts door de Volewijck heen naar Buiksloot en de plaatsen Broek in Waterland, Monnickendam, Edam en Hoorn. Om deze trekvaart te kunnen betalen werd sinds 1662 tol geïnd. Het tolhuis werd gebouwd. Tijdens deze wandeling loop je hier langs.

In 1876 werd de Amsterdamse haven bereikbaar voor stoomboten. De Stoomvaartmaatschappij Nederland en de KNSM vestigden zich in Amsterdam. De Amsterdamsche Droogdok Maatschappij bouwde aan de noordelijke oever een scheepsreparatiewerf en de NDSM vestigde er een scheepsnieuwbouwwerf. In 1900 werd een ontwerp gemaakt voor de ontwikkeling van Amsterdam-Noord met veel ruimte voor wonen en werken. Het bood ruimte aan zware industrie en havengebonden bedrijvigheid. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is de scheepsbouwindustrie verdwenen. De woonwijk IJplein werd gebouwd op het terrein van de ADM en op het terrein van de vroegere NDSM zijn kunstenaars neergestreken. Dit is een hotspot waar u kunt ronddwalen en waar hippe restaurants, het Straat Museum gevestigd zijn en waar veel street art te zien is.

 

Oostelijk havengebied

De schiereilanden van het Oostelijk havengebied zijn in de 19e eeuw aangelegd. Het Oostelijk havengebied was vroeger het domein van de metaalindustrie, machinefabrieken, een gasfabriek en andere bedrijven. Sinds 1980 is het Hamerkanaal met de insteekhavens gedempt en de bedrijven zijn verdwenen. Nu zijn er horeca en kleine bedrijven gevestigd in de halen, loodsen en andere industriële panden. Ook wordt hier druk prijzige woningen gebouwd. Een bekend gebouw is de Kromhouthal.

Ook op een ander deel van de oostelijke eilanden (Kattenburg, Wittenburg en Oostenburg) wordt druk gebouwd en panden geschikt gemaakt voor bewoning. Dit deel stamt uit de 17e eeuw. Het was het domein van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC) en de Admiraliteit, de voorloper van de Koninklijke Marine.  Zij hadden hier scheepswerven, touwbanen en grote pakhuizen/magazijnen. In de 19e eeuw vestigden zich hier grote industrieën, zoals Werkspoor en NDSM (verhuisde later naar Noord). Alleen de Koninklijke Marine is hier gevestigd. Nu zijn er krantenbedrijven gevestigd en worden er woningen gebouwd. Overblijfselen uit de tijd van de VOC, de Admiraliteit en Werkspoor zijn bewaard gebleven.

 

Marineterrein

Het Marineterrein ligt op het stadseiland Kattenburg aan de oostkant van het centrum van Amsterdam. Het terrein was vanaf 1655 in gebruik bij de Koninklijke Marine. Sinds 2015 wordt het terrein stapsgewijs verlaten door de marine. Naast het Scheepvaartmuseum ligt de voorwerf, met het Poortgebouw. Er zijn nu verschillende organisaties op het terrein gevestigd. De oostelijke helft van het terrein is bestemd voor bebouwing. In de oude gebouwen komen  kennisinstellingen, creatievelingen, start-ups en andere technologiebedrijven en in de toekomst wordt de helft kantoorruimte bestemd voor bedrijven van de nieuwe economie die hun onderzoeks- en ontwikkelingsafdelingen in Amsterdam willen vestigen.

 

Praktische informatie

Wandelroute

Deze wandelroute 'Wandeling in havenstad Amsterdam' staat in de Wandelgids ‘Wandelen in havensteden’ en op de website van op de website van Wandelzoekpagina. Tijdens mijn wandelingen maak ik ook altijd gebruik van het GPX-bestand op mijn telefoon. Mocht de routebeschrijving niet kloppen, kunt u terugvallen op uw telefoon.

 

Wandelgids

De wandelgids 'Wandelen in havensteden' is een aanrader. De wandelgids telt 160 pagina’s en is voor € 17,95 te koop bij de uitgever of via Bol.com.

 

Afstand

Deze wandeling in havenstad Amsterdam heeft een lengte van 12 kilometer.

 

Bereikbaarheid

Het begin- en eindpunt van deze wandeling is achter het Centraal Station van Amsterdam.

• Auto:
  Ik raad u aan om NIET met de auto naar het Centraal Station te reizen. Dit omdat de parkeerkosten in dit deel van Amsterdam ontzettend hoog zijn. In Amsterdam is het overal betaald parkeren (dure aangelegenheid!). U kunt beter met het openbaar vervoer naar Amsterdam Centraal Station reizen.
• Openbaar vervoer:
  Het beginpunt van deze wandeling is Amsterdam Centraal Station. Vanuit alle delen van Nederland is dit station gemakkelijk bereiken. In de stad rijden metro's en trams. Bijna alle delen van de stad zijn met één van deze vervoermiddelen, geëxploiteerd door het GVB, bereikbaar. Er zijn vier metrolijnen in Amsterdam: de Ringlijn (50), de Amstelveenlijn (51), de Gaasperplaslijn (53), de Geinlijn (54) en de Noord/Zuidlijn (52). Het tracé loopt van Buikslotermeer via Centraal Station naar Station Zuid.
• Veerpont:
  Over het IJ varen diverse veerdiensten voor fietsers en voetgangers. Deze zijn gratis.

 

Horeca

Onderweg komt u veel horeca tegen. Een paar hotspots zijn:

• Loetje Amsterdam aan het IJ, Werfkade 14, 1033 RA Amsterdam
• Pllek bij de NDSM-werf, T.T. Neveritaweg 59, 1033 WB Amsterdam
• Waargenoegen, Papaverweg 46, 1032 KJ Amsterdam
• Eye Bar Restaurant, IJpromenade 1, 1031 KT Amsterdam
• THE BUTCHER Social Club, Overhoeksplein 1, 1031 KS Amsterdam
• Pont Neuf Buiksloterweg, Buiksloterweg 5B, 1031 CC Amsterdam
• Sexyland World, Noordwal 1, 1021 PX Amsterdam
• De VerbroederIJ, Johan van Hasseltweg 21, 1021 KN Amsterdam
• Mediamatic, Dijksgracht 6, 1019 BS Amsterdam

 

Overnachten

Er zijn meerdere overnachtingsmogelijkheden in Amsterdam. Onderweg loopt u langs het DoubleTree by Hilton Amsterdam, de botel en Kraanhotel Faralda, allen bij de NDSM werf, het Yotel Amsterdam, het Sir Adam Hotel bij het Eye Filmmuseum, THIS IS HOLLAND en de Amsterdam Lookout, langs het Holiday Inn Express Amsterdam, Lloyd Hotel en het Pension Homeland op het voormalige marineterrein. Alle hotels in Amsterdam en de prijzen ziet u op Booking.com.

U kunt ook gebruik maken van een B&B. Bekijk hier het aanbod van Airbnb.

 

Mijn wandeling in de haven van Amsterdam

 

 

Bekijk ook: Foto's van mijn wandeling in de haven van Amsterdam.

 

Dit artikel bevat affiliate links. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik u in het artikel Disclaimer.

 

Volg JTravel op Facebook, Instagram, Twitter, Pinterest en Bloglovin’.

 

Bewaar op Pinterest